Opgelet
dit zijn voorstellen en evaluaties vanuit de Fietsersbond waar grondig over nagedacht is. Deze kunnen verder met de gemeente en andere belanghebbenden besproken worden.
De fietsersbond heeft het voorbije jaar de fietsstraten grondig opgevolgd. Alhoewel “fietser baas” en “auto te gast” is in een fietsstraat hebben wij sinds de invoering van de fietsstraten herhaaldelijk vastgesteld dat je als fietser een GROTER risico loopt om aangereden te worden. Wat nu volgt zijn onze vaststellingen en de nodige voorstellen om de huidige situatie te verbeteren.
Wat zijn de regels in een fietsstraat?
(bron: fietsberaad)
Evaluatie
De beoordeling bestaat uit twee secties, waarbij we eerst al onze vaststellingen presenteren, gevolgd door een samenvatting van al onze voorstellen onderaan de pagina.
VASTSTELLINGEN
Sensibilisering
Een fietsstraat is een nieuw concept in onze gemeente. Gemotoriseerd verkeer en fietsers moesten hier nog aan wennen, vandaar dat zowel het gemeentebestuur als de fietsersbond een sensibiliseringsactie hebben opgestart vlak na het invoeren van de fietsstraten in 2022.
Sensibilisering gemeente
De gemeente informeerde en sensibiliseerde via hun website en enkele weken later via hun Infozine.
Ook de publieke gemeentelijke videoschermen worden ingezet om de inwoners te informeren. Om de x aantal beelden verschijnt “Fietsers baas!”.
Sensibilisering fietsersbond
De fietsersbond heeft ook enkele sensibiliserende filmpjes verspreid via facebook waarbij bleek dat het inhaalverbod grotendeels genegeerd werd.
Een overzicht van alle gepubliceerde films:
Snelheidsovertredingen
Telraam
De onderstaande grafiek (uit de metingen van een telraam halverwege de Inakker – periode 1 Juli tot 1 Augustus 2023) toont aan dat 49,41% sneller rijdt dan de toegestane 30km/u.
Signalisatie
Het huidige infobord dat aangeeft dat men zich in een fietsstraat bevindt en dat auto’s achter fietsers moeten blijven valt onvoldoende op door de lichte pastelkleuren.
De gemeente heeft bij de inrichting de vereiste verkeersborden F111 “fietsstraat” geplaatst maar eveneens de zoneborden 30 km/u verwijderd. In een fietsstraat is een maximum snelheid van 30km/u van toepassing maar de meting van het telraam geeft aan dat sommige bestuurders hier ofwel niet van op de hoogte zijn, ofwel het bewust negeren.
Asverschuiving
Er zijn 2 as verschuivingen in de Inakker: aan het kruispunt met het Voetpad en deze met Het Bergske. Auto’s volgen de vorm van de as verschuiving niet maar snijden de weg af en brengen fietsers tijdens het inhalen in gevaar. Indien een fietser de richting van de as verschuiving wel volgt is het risico op een aanrijding het grootst.
Onderstaande opname met een 360 graden camera toont aan wat de gevolgen kunnen zijn. De afstand tot aan het fietswiel was 60cm bij het kruisen maar er was maar 15cm tussen het fietsstuur en de wagen.
Fietsstraat in een helling
Er zijn enkele fietsstraten die in een helling liggen, personen zonder e-bike of kleine kinderen halen hier amper 10km/u. Dit creëert ongeduld bij de autobestuurders met gevaarlijke inhaalmaneuvers als gevolg.
De fietsers voelen zich opgejaagd en gaan uiterst rechts rijden (zelfs in de goot of ze rijden over het voetpad) om de gehaaste bestuurders toch nog door te laten.
Vooral tijdens begin en einde school is het druk in de fietsstraten met niet enkel veel doorgaand verkeer maar ook ouders die hun kinderen afhalen of brengen. Veel fietsende kinderen rijden dan ook traag, zeker in de hellingen wat het geduld van automobilisten op de proef stelt. Onderstaande video toont ook aan welke risico’s autobestuurders soms nemen om onder die omstandigheden in te halen..
Busverkeer
Schoolbussen vormen een risico voor de fietsende schoolkinderen in de smalle fietsstraten. In de onderstaande video is te zien hoe een schoolbus, die op weg is naar Molenholleke, de Holstraat probeert in te draaien via de Dorpsstraat. Om de draai te kunnen maken, moet de bus de volledige breedte van de straat gebruiken. Op dat moment passeren er aan de linkerkant kleine kinderen op de fiets, terwijl er ook nog eens auto’s over het voetpad rijden om de bus te kunnen passeren.
Schoolbussen
Bussen van de lijn
Momenteel rijdt er ook nog een bus van de lijn door de Dorspstraat en Pironlaan, deze moet telkens een gevaarlijk draai maneuver maken aan de kerk.
Wegmarkering
Het gebruik van fietslogo’s op het wegdek bij het begin van de fietsstraat en op regelmatige afstanden in de straat is belangrijk want dit benadrukt de dominante positie van het fietsverkeer. Deze zijn al aangebracht maar de verflaag houdt niet op een ondergrond van klinkers.
Inrichting
De fietsstraten zijn niet goed herkenbaar als fietsstraat, de beperkte logo’s op de baan staan te ver uit elkaar en het midden van de rijbaan is ook niet aangeduid. Het is niet duidelijk welke breedte van de rijbaan de weggebruiker mag gebruiken.
Doorgaand verkeer
Volgens onderzoek van “Fietsberaad Vlaanderen” is de grootste hindernis voor ’t slagen van “Fietsstraten” het “Weren van doorgaand verkeer of sluipverkeer”. (bron: § 6.2.2. in Rapport – Fietsstraten en Fietszones.)
Verkeerstelling
Bij een eigen verkeerstelling op vrijdag 260822 van 16:00 tot 17:00 stelden wij vast dat 46% van het verkeer tussen Boekterheide tot aan Pironlaan (rond punt) en 17% van Pironlaan tot aan Boekterheide doorgaand verkeer was, dus verkeer dat niet stopte en het centrum gebruikt als binnenweg en dat terwijl via de Bieststraat sneller is. Totaal waren er 99 wagens doorgaand verkeer tijdens dat uur .
Een tweede telling op woensdag 301122 van 15:30 tot 16:30 gaf vergelijkbare cijfers; 47% doorgaand verkeer tussen Boekterheide tot aan Pironlaan en 23% van Pironlaan tot aan Boekterheide. Totaal waren er 135 wagens doorgaand verkeer.
Wij stellen vast dat doorgaand verkeer doorgaans gehaast is en fietsers inhalen zodra ze de kans krijgen, dit leidt soms tot gevaarlijke situaties.
Handhaving
Begin september, een week na start school heeft de politie al een eerste controle uitgevoerd die erg nodig bleek. Volgende controles werden gepubliceerd in de kranten:
090922: 16 bestuurders beboet voor inhalen in fietsstraat in Heusden-Zolder: HBVL
220922: Weer vier overtreders beboet in fietsstraat: Internetgazet
261022: 5 overtreders beboet in de fietsstraat: HBVL
301122: Politie blijft drone inzetten boven fietsstraten: Internetgazet
011222: Ook ouders begaan overtredingen in schoolbuurt (3 overtreders): Internetgazet
010323: 3 bestuurders beboet in fietsstraat tijdens kontrole in omgeving De Leerplaneet: Internetgazet
Alhoewel de politie vaststelt dat het aantal overtreders sterk is gedaald kan dit afhankelijk zijn van het aantal (beperkte) fietsers en tijdstip van de controle. Er rijden nu eenmaal niet veel fietsers via de Inakker en als het druk is wordt het inhalen een stuk moeilijker.
Om echt vast te stellen of er iets veranderd is volstaat het om met de fiets door de fietsstraten te rijden met een 360 graden camera tijdens de spits. Onderstaande video werd op 1 december 2022 tussen 14:00 en 15:00 gemaakt met een 360 graden camera aan de fiets, de fietser werd 26 keer ingehaald…
Op 140323 werd de test nog eens herhaalt rond 17:00, in onderstaande video word de fietser 36 keer ingehaald in een tijdspanne van een uur. De laatste wagen in de Holstraat (ook een fietsstraat) laat ook zien hoe fietsers soms opgejaagd worden door automobilisten die moeite hebben met het feit dat ze niet de nodige ruimte krijgen om in te halen, dit kan te wijten zijn aan een gebrekkige kennis van het verkeersreglement.
Verkeersagressie
Verkeersagressie kan ontstaan door het niet kennen van de verkeersregels of bij gehaaste chauffeurs (zie ook doorgaand verkeer). Dit willen we hier ook even in de kijker plaatsen.
Begin juni 2022 werd een fietser bijna aangereden en daarna klemgereden in de Inakker door een buschauffeur, de opnames werden met een 360graden camera (bevestigd aan het fietsstuur) opgenomen, het incident werd op TVL uitgezonden: Klik hier om de reportage te bekijken.
De gemeente heeft vlak na het incident extra fietsstraat logo’s aangebracht op de grond maar een sensibiliseringsactie, zoals vermeldt in HBVL, is uitgebleven.
In oktober 2022 was er opnieuw een geval van verkeersagressie in de Inakker (dit voorval werd gemeld aan de mobiliteitsdienst én de lokale politie) door een gehaaste bestuurder die vanaf de Sluisbamd door ’t centrum via de Inakker richting Boekterheide reed, hierbij haalde hij een rolstoelgebruiker aan hoge snelheid in. Een fietser deed teken dat de bestuurder zijn snelheid moest aanpassen maar deze stopt plots en bedreigde de fietser met een mes.
VOORSTELLEN
Hier zijn enkele suggesties om de huidige situatie te verbeteren, ze passen ook in het gemeentelijk beleid om de verkeersveiligheid van de actieve weggebruikers te waarborgen en dit helemaal volgens het door de gemeente gedragen “STOP” principe. Dit alles voor een veiliger én aangenamer Zolder-Centrum.
Sensibilisering
Wij stellen voor om een bijkomende campagne op te starten via de verschillende media door de gemeente, politie en fietsersbond. Sociale media kunnen hier ook een belangrijke rol in spelen.
Heldere taal is hierbij essentieel: “fietsers baas” of “auto te gast” zijn een goed signaal maar moet worden verduidelijkt: wat zijn de precieze regels in een fietsstraat?
Signalisatie
Bijkomende verkeersborden
Wij stellen voor om bij elke ingang van de fietsstraat een bijkomend verkeersbord SB250 C43 met een maximum snelheid 30 km/h plaatsen om alle twijfel weg te nemen.
Led display
De mobiele LED display van de politiediensten zou aan het begin van de belangrijkste invalswegen enkele keren per jaar opgesteld dienen te worden met een duidelijke vermelding van de regels binnen deze fietsstraat. Dit best enkele weken vooraleer men over gaat tot controle om de handhaving van de regels binnen de fietsstraten te controleren.
Aangepaste infoborden
Wij stellen voor om een groot infobord te plaatsen aan de belangrijkste invalswegen van de fietsstraat met zowel het fietsstraat logo, de maximum snelheid en de melding “verboden inhalen”. Informatie als “fietser baas” of “auto te gast” informeren onvoldoende.
Ophangen van een banner
Voorstel om een tijdelijke banner op te hangen aan een invalsweg om de regels in een fietsstraat nog eens te benadrukken.
Update Maart 24:
Een extra verkeersbord werd voorzien aan de Pironlaan
Inrichting
De inrichting van fietsstraten die ‘heel goed’ en ‘goed’ scoren zijn over de hele lengte (dus continu) goed leesbaar als fietsstraat door een specifiek profiel, specifieke markering of een fietsrijloper in afwijkende kleur.
Fietsberaad – meer info
Een herkenbare fietsstraat moet de weggebruiker, wie hij ook is, in één oogopslag duidelijk maken waar hij moet rijden en welke regels ervan toepassing zijn, momenteel ontbreekt een specifiek profiel of een fietsrijloper in afwijkende kleur.
Uit geregelde fietstellingen blijkt dat in de roodgekleurde fietsstraten het fietsverkeer met 28% stijgt sinds 2020 en zelfs met 160 % sinds 2018
Hbvl – meer info
Snelheidsvertragende ingrepen
Asverschuiving aan Het Bergske
Wij stellen vast dat gemotoriseerd verkeer met een hogere snelheid de fietsstraat komt ingereden of versneld voor ze de fietsstraat uitrijden (tussen Het Bergske en Dorpshof). Er is hier ook de in- en uitrit van de Daltonschool. Voorstel om een korte verkeersdrempel te plaatsen tussen het Bergske en Dorpshof om de maximaal toegelaten snelheid van 30 km/u af te dwingen.
Asverschuiving voetpad
De asverschuiving aan Voetpad is breed genoeg om een “D1d – Verplichting rechts aanhouden” verkeersbord te plaatsen, dit zou het inhalen volledig moeten voorkomen op deze gevaarlijke asverschuiving en dit kan ook dienst doen als snelheidsremmer.
Doorgaand verkeer
Een sneller alternatief
Wij deden de proef op de som en reden met auto en camera 1x via het centrum en 1x via de Bieststraat/Elf Novemberstraat. Als men zich houdt aan de snelheidsregels gaat het trager via het centrum! In een ideale situatie scheelt dit goed 25 seconden, Onderstaande video bewijst dit. Indien je achter een tragere fietser terecht komt in de fietsstraat kan dit gemakkelijk verdubbelen.
Signalisatie
Voorstel om bij het binnenrijden van Zolder Centrum verkeersborden C3 + “Uitgezonderd plaatselijk verkeer” te plaatsen, dit om doorgaand verkeer aan te moedigen om via de Bieststraat/Elf Novemberstraat te rijden. Voor politiediensten is het erg moeilijk om dit te controleren. In de praktijk zal enkel het weren van doorgaand verkeer resultaat geven.
Een verkeersbord “doorgaand verkeer” aan het rond punt kan het doorgaand verkeer omleiden richting Bieststraat.
Update Sept 23: De gemeente heeft aan de ingang van de Inakker aan Boekterheide en aan het rond punt in Zolder-centrum doorgaand verkeersboden geplaatst.
Knip pironlaan
Voorstel voor een knip in de Pironlaan met enkel nog doorgang voor fietsers, de uitrit van de parking aan het Heldenplein terug in 2 richtingen openstellen, idem voor de inrit van de parking.
Verkeer dat wel in het dorp moet zijn kan zich ofwel via de Biesstraat-Dorpsstraat ofwel via de Molenstraat verplaatsen.
Voordeel van deze opstelling is dat doorgaand verkeer niet meer rechtstreeks via het centrum kan en dit ook zal mijden. Handelaars blijven goed bereikbaar via de Bieststraat/Dorpsstraat en de Molenstraat.
Bussen
Schoolbussen worden best geweerd uit de fietsstraten, er is te weinig ruimte om veilig door de smalle straten te rijden tijdens begin- en einde school. Wij pleiten ook voor het afschaffen van de bushaltes Dorpsstraat en opwaardering van deze aan het gemeentehuis/Bloemelingen.
Handhaving
Aanwezigheid van de politie tijdens start en einde van de school blijft belangrijk zolang het inhaalverbod meermaals wordt genegeerd. Het is dan dat er de meeste fietsers en auto’s zijn en controle zijn effect heeft.
Getuigenissen
Begin Juni 2023 werd een oproep gedaan naar getuigenissen rond onze fietsstraten, de Inakker wekt duidelijk de meeste frustraties op waarbij fietsers zich opgejaagd en onveilig voelen.
Het niet respecteren van het inhaalverbod, gemotoriseerd verkeer dat zich ergert aan de lage snelheid van de fietsers in de hellingen, het gebrek aan een duidelijke signalisatie en herkenbaarheid van een fietsstraat worden aangehaald, allemaal punten die in onze evaluatie aan bod komen.
Enkele voorstellen worden ook gedaan, het verkeersvrij maken van het centrum, invoeren van eenrichtingsverkeer, toepassen van een middenrijbaan (Inakker), het inhaalverbod enkel toepassen tijdens begin en einde school en meer politie controle.
Conclusie Fietsstraten Zolder-Centrum
Update 011123
De mobiliteitsdienst van onze gemeente heeft al bevestigd dat ze de wegmarkeringen zullen aanpakken, met name het vervangen van klinkers door plaatselijke verharding om de fietsstraatlogo’s beter te laten hechten. Er zijn ondertussen “doorgaand verkeer” borden voorzien aan het rondpunt (Pironlaan) en aan de ingang van de Inakker (Boekterheide). Er is echter voorlopig nog niet ingegaan op de andere meldingen en verbeteringsvoorstellen die in onze evaluatie staan.
Vooral de Inakker valt op als een onveilige fietsstraat door de combinatie van veel doorgaand verkeer tijdens de spits, de hogere snelheden van gemotoriseerd verkeer bij het in- en uitrijden van de fietsstraat ter hoogte van Dorpshof, de gevaarlijke as-verschuivingen en de aanwezigheid van bussen. De lage snelheden die sommige fietsers bergop halen en het veelvuldig negeren van het inhaalverbod zorgen alleen maar voor een opgejaagd en onveilig gevoel bij de fietser en frustratie bij automobilisten, wat kan leiden tot gevaarlijke situaties. Iets wat ook duidelijk naar voor komt in de reacties op onze oproep. De Inakker is zondermeer de gevaarlijkste fietsstraat in onze gemeente.
Om meer inwoners op de fiets te krijgen, moet er ook fietsvriendelijke infrastructuur zijn. Onze gemeente zet al jaren in op de veiligheid en het comfort van fietsers.
Gemeente Heusden-Zolder
Als fietsersbond zijn we erg tevreden dat fietsbeleid hoog op de agenda van ons lokaal bestuur staat. Fietsers zijn belangrijk want zij vormen een deel van de oplossing van het mobiliteitsprobleem. Voor duurzame mobiliteit worden dan ook grote stappen gezet en de fietsstraat is daar een onderdeel van.
Sinds de invoering van de fietsstraten stellen wij echter vast dat vooral de veiligheid van de fietser in gedrang komt in Zolder-Centrum. Er is meer nodig dan enkel het permanent aanbrengen van fietslogo’s op de rijbaan en het plaatsen van een doorgaand verkeersbord om de huidige situatie te veranderen. Alhoewel we oorspronkelijk ervan uitgingen dat de fietszone rond de Leerplaneet hetzelfde lot kon ondergaan stelt zich daar dat probleem niet, vooral de nieuwe indeling maakt een groot verschil en het is er zeer autoluw, meer info hier.
Wij hopen daarom ook dat ons lokaal bestuur niet enkel onze vaststellingen maar ook de bemerkingen van de inwoners van Heusden-Zolder in onze oproep ter harte neemt en de nodige acties onderneemt voor veilige fietsstraten in Zolder en Heusden centrum.
Wil je kennis maken met de concrete input van burgers op onze enquête? Dit kan hier.
