Opgelet
Dit zijn de voorstellen en evaluaties van de Fietsersbond, waar grondig over is nagedacht. Deze kunnen verder besproken worden met de gemeente en andere belanghebbenden.
De Fietsersbond heeft sinds de invoering van de fietsstraten in Zolder-centrum deze grondig gevolgd. Hoewel fietsers in een fietsstraat voorrang hebben en auto’s te gast zijn, hebben wij herhaaldelijk geconstateerd dat fietsers een GROTER risico lopen om aangereden te worden. Hier presenteren we onze bevindingen en voorstellen om de situatie te verbeteren.
Wat zijn de regels in een fietsstraat?
(bron: fietsberaad)
Evaluatie
De beoordeling bestaat uit twee delen: eerst onze vaststellingen en daarna een samenvatting van onze voorstellen onderaan de pagina.
VASTSTELLINGEN
Sensibilisering
Een fietsstraat is een nieuw concept in onze gemeente. Om gewenning te bevorderen, hebben het gemeentebestuur en de Fietsersbond direct na de invoering in 2022 een sensibiliseringsactie opgestart.
Sensibilisering gemeente
Sensibilisering fietsersbond
De Fietsersbond verspreidde sensibiliserende filmpjes op Facebook, waaruit bleek dat het inhaalverbod grotendeels genegeerd werd.
Een overzicht van alle gepubliceerde films:
Snelheidsovertredingen
Telraam
Halverwege de Inakker staat een telraam. Vanaf het begin van de metingen blijkt dat 40-50% boven de toegestane 30 km/u rijdt.
Signalisatie
Het huidige infobord in de fietsstraat, dat aangeeft dat auto’s achter fietsers moeten blijven, valt onvoldoende op vanwege de lichte pastelkleuren.
Bij de inrichting heeft de gemeente de verkeersborden F111 “fietsstraat” geplaatst, maar de zoneborden voor 30 km/u zijn verwijderd. Ondanks de geldende maximumsnelheid van 30 km/u in een fietsstraat, tonen metingen van het telraam aan dat sommige bestuurders hier niet van op de hoogte zijn of dit bewust negeren.
Asverschuiving
Op de Inakker zijn twee asverschuivingen: bij het kruispunt met het Voetpad en bij het kruispunt met Het Bergske. Auto’s volgen de asverschuivingen niet en snijden de weg af, wat fietsers in gevaar brengt tijdens het inhalen. Als een fietser de asverschuiving wel volgt, is het risico op een aanrijding het grootst.
De onderstaande opname met een 360 graden camera toont de mogelijke gevolgen. Bij het passeren was de afstand tot het fietswiel 60 cm, maar slechts 15 cm tot het fietsstuur en de auto.
Fietsstraat in een helling
In sommige fietsstraten liggen hellingen waar fietsers zonder e-bike of kleine kinderen nauwelijks 10 km/u halen. Dit veroorzaakt ongeduld bij automobilisten, wat leidt tot gevaarlijke inhaalmanoeuvres.
Fietsers voelen zich opgejaagd en gaan uiterst rechts rijden, zelfs in de goot of over het voetpad, om de gehaaste bestuurders door te laten.
Tijdens schoolbegin en -einde is het druk in fietsstraten, met veel doorgaand verkeer en ouders die hun kinderen brengen of halen. Veel fietsende kinderen rijden langzaam, vooral op hellingen, wat het geduld van automobilisten op de proef stelt. De onderstaande video laat ook zien welke risico’s automobilisten soms nemen om onder die omstandigheden in te halen.
Busverkeer
Schoolbussen vormen een risico voor fietsende schoolkinderen in smalle fietsstraten. In de video hieronder zie je hoe een schoolbus, op weg naar Molenholleke, probeert de Holstraat in te draaien via de Dorpsstraat. De bus moet de hele breedte van de straat gebruiken om de bocht te kunnen maken. Op dat moment passeren er kleine kinderen op de fiets aan de linkerkant, terwijl auto’s over het voetpad rijden om de bus te ontwijken.
Schoolbussen
Bussen van de lijn
Er rijdt momenteel ook een bus van De Lijn door de Dorpsstraat en Pironlaan, die bij de kerk een gevaarlijke draai moet maken.
Inrichting
De fietsstraten zijn slecht herkenbaar doordat de logo’s te ver uit elkaar staan en het midden van de rijbaan niet is gemarkeerd. Het is onduidelijk welke breedte van de rijbaan de weggebruiker mag gebruiken.
Doorgaand verkeer
Volgens onderzoek van “Fietsberaad Vlaanderen” is de grootste hindernis voor ’t slagen van “Fietsstraten” het “Weren van doorgaand verkeer of sluipverkeer”. (bron: § 6.2.2. in Rapport – Fietsstraten en Fietszones.)
Verkeerstelling
Bij onze verkeerstelling op vrijdag 26 augustus 2022 van 16:00 tot 17:00 uur constateerden we dat 46% van het verkeer tussen Boekterheide en de Pironlaan (rond punt) doorgaand verkeer was. Op de Pironlaan tot aan Boekterheide was dit 17%, hoewel de Bieststraat sneller is voor deze route. In totaal waren er 99 doorgaande voertuigen gedurende dat uur.
Een tweede telling op woensdag 30 november 2022 van 15:30 tot 16:30 uur liet vergelijkbare resultaten zien: 47% doorgaand verkeer tussen Boekterheide en de Pironlaan, en 23% van Pironlaan tot aan Boekterheide. In totaal waren er 135 doorgaande voertuigen.
We merken op dat doorgaand verkeer vaak gehaast is en fietsers inhalen zodra mogelijk, wat soms leidt tot gevaarlijke situaties.
Handhaving
Begin september, een week na de start van het schooljaar, voerde de politie een noodzakelijke eerste controle uit. De volgende controles werden aangekondigd in de kranten.
090922: 16 bestuurders beboet voor inhalen in fietsstraat in Heusden-Zolder: HBVL
220922: Weer vier overtreders beboet in fietsstraat: Internetgazet
261022: 5 overtreders beboet in de fietsstraat: HBVL
301122: Politie blijft drone inzetten boven fietsstraten: Internetgazet
011222: Ook ouders begaan overtredingen in schoolbuurt (3 overtreders): Internetgazet
010323: 3 bestuurders beboet in fietsstraat tijdens kontrole in omgeving De Leerplaneet: Internetgazet
Hoewel de politie heeft vastgesteld dat het aantal overtreders sterk is gedaald, kan dit afhangen van het aantal (beperkte) fietsers en het tijdstip van de controle.
Om echt te beoordelen of er iets veranderd is, volstaat het om tijdens de spits met een 360 graden camera door de fietsstraten te fietsen. De onderstaande video is op 1 december 2022 tussen 14:00 en 15:00 uur gemaakt met een 360 graden camera aan de fiets. In die tijd werd de fietser 26 keer ingehaald…
Op 14 maart 2023 werd de test rond 17:00 uur herhaald. In de onderstaande video wordt de fietser 36 keer ingehaald binnen een uur. De laatste auto in de Holstraat, ook een fietsstraat, toont aan hoe fietsers soms opgejaagd worden door automobilisten die moeite hebben om zich aan te passen aan de beperkte ruimte om in te halen. Dit kan te wijten zijn aan een gebrek aan kennis van het verkeersreglement.
Verkeersagressie
Verkeersagressie kan voorkomen door onbekendheid met verkeersregels of door gehaaste chauffeurs (zie ook doorgaand verkeer). Dit punt willen we benadrukken.
In juni 2022 werd een fietser bijna aangereden en daarna klemgereden in de Inakker door een buschauffeur. De opnames, gemaakt met een 360 graden camera aan het fietsstuur, zijn uitgezonden op TVL. De gemeente heeft direct na het incident extra fietsstraatlogo’s op de grond aangebracht, maar een aangekondigde sensibiliseringsactie zoals vermeld in HBVL is uitgebleven.
In oktober 2022 was er opnieuw een geval van verkeersagressie in de Inakker gemeld aan de mobiliteitsdienst en lokale politie. Een gehaaste bestuurder vanaf de Sluisbamd door het centrum via de Inakker richting Boekterheide haalde een rolstoelgebruiker in met hoge snelheid. Een fietser maande de bestuurder aan zijn snelheid te minderen, maar de bestuurder stopte plotseling en bedreigde de fietser met een mes.
VOORSTELLEN
Hier zijn enkele suggesties om de huidige situatie te verbeteren, in lijn met het gemeentelijk beleid voor de verkeersveiligheid van actieve weggebruikers, gebaseerd op het “STOP” principe van de gemeente. Dit alles voor een veiliger en aangenamer Zolder-Centrum.
Sensibilisering
We stellen voor om een nieuwe campagne te lanceren via diverse media door de gemeente, politie en fietsersbond, met een nadruk op sociale media.
Heldere taal is hierbij essentieel: “fietsers baas” of “auto te gast” zijn een goed signaal maar moet worden verduidelijkt: wat zijn de precieze regels in een fietsstraat?
Signalisatie
Bijkomende verkeersborden
We stellen voor om bij elke ingang van de fietsstraat een extra verkeersbord SB250 C43 met een maximumsnelheid van 30 km/u te plaatsen, om alle twijfel weg te nemen.
Led display
De mobiele LED display van de politiediensten zou aan het begin van de belangrijkste invalswegen enkele keren per jaar opgesteld dienen te worden met een duidelijke vermelding van de regels binnen deze fietsstraat. Dit best enkele weken vooraleer men over gaat tot controle om de handhaving van de regels binnen de fietsstraten te controleren.
Aangepaste infoborden
We stellen voor om aan de belangrijkste invalswegen van de fietsstraat een groot infobord te plaatsen met het fietsstraatlogo, de maximumsnelheid en de melding “verboden inhalen”. De informatie “fietser baas” of “auto te gast” is onvoldoende informatief.
Ophangen van een banner
Voorstel om een tijdelijke banner te plaatsen aan een invalsweg om de regels in een fietsstraat te benadrukken.
Update Maart 24:
Een extra verkeersbord werd voorzien aan de Pironlaan
Inrichting
De inrichting van fietsstraten die ‘heel goed’ en ‘goed’ scoren zijn over de hele lengte (dus continu) goed leesbaar als fietsstraat door een specifiek profiel, specifieke markering of een fietsrijloper in afwijkende kleur.
Fietsberaad – meer info
Een herkenbare fietsstraat moet de weggebruiker, wie hij ook is, in één oogopslag duidelijk maken waar hij moet rijden en welke regels ervan toepassing zijn, momenteel ontbreekt een specifiek profiel of een fietsrijloper in afwijkende kleur.
Uit geregelde fietstellingen blijkt dat in de roodgekleurde fietsstraten het fietsverkeer met 28% stijgt sinds 2020 en zelfs met 160 % sinds 2018
Hbvl – meer info
Snelheidsvertragende ingrepen
Asverschuiving aan Het Bergske
We zien dat gemotoriseerd verkeer de fietsstraat met hoge snelheid inrijdt of versnelt voordat ze de fietsstraat verlaten (tussen Het Bergske en Dorpshof), waar ook de in- en uitrit van de Daltonschool is. We stellen voor om een korte verkeersdrempel te plaatsen tussen Het Bergske en Dorpshof om de maximumsnelheid van 30 km/u af te dwingen.
Asverschuiving voetpad
De asverschuiving bij het Voetpad is breed genoeg voor een verkeersbord “D1d – Verplicht rechts aanhouden”. Dit zou het inhalen op deze gevaarlijke plek volledig moeten voorkomen en tevens dienen als snelheidsremmer.
Doorgaand verkeer
Een sneller alternatief
We hebben een test gedaan waarbij we met een auto en camera één keer door het centrum reden en één keer via de Bieststraat/Elf Novemberstraat. Als men zich aan de snelheidsregels houdt, duurt het trager via het centrum! In een ideale situatie scheelt dit ongeveer 25 seconden, zoals te zien is in de onderstaande video. Als je achter een langzamere fietser komt in de fietsstraat, kan dit gemakkelijk verdubbelen.
Signalisatie
Voorstel om bij het binnenrijden van Zolder Centrum verkeersborden C3 met de tekst “Uitgezonderd plaatselijk verkeer” te plaatsen, om doorgaand verkeer te stimuleren om via de Bieststraat/Elf Novemberstraat te rijden. Dit maakt het voor politiediensten moeilijk om te controleren. In de praktijk zal het alleen weren van doorgaand verkeer resultaten opleveren.
Update Sept 23: De gemeente heeft aan de ingang van de Inakker aan Boekterheide en aan het rond punt in Zolder-centrum doorgaand verkeersboden geplaatst.
Knip pironlaan
Voorstel voor een knip in de Pironlaan, waardoor alleen fietsers nog kunnen passeren. De uitrit van de parkeergarage bij het Heldenplein zou weer in beide richtingen moeten worden geopend, net als de ingang.
Verkeer dat het dorp in moet, kan via de Bieststraat-Dorpsstraat of de Molenstraat rijden.
Dit ontwerp zorgt ervoor dat doorgaand verkeer niet langer rechtstreeks door het centrum kan rijden en dit vermijdt. Handelaars blijven goed bereikbaar via de Bieststraat/Dorpsstraat en de Molenstraat.
Bussen
Schoolbussen moeten uit de fietsstraten worden geweerd vanwege de beperkte ruimte, vooral tijdens de drukke tijden rondom schooluren. We pleiten ook voor het verplaatsen van de bushaltes van de Dorpsstraat naar een betere locatie bij het gemeentehuis/Bloemelingen.
Handhaving
Het is belangrijk dat de politie aanwezig is tijdens het begin en einde van de schooldag, omdat het inhaalverbod dan vaak wordt genegeerd. Op dat moment zijn er veel fietsers en auto’s, waardoor controle effectief is.
Getuigenissen
In juni 2023 hebben we een oproep gedaan voor getuigenissen over onze fietsstraten, waarbij de Inakker duidelijk de meeste frustraties oproept onder fietsers die zich opgejaagd en onveilig voelen.
Problemen zoals het niet naleven van het inhaalverbod, irritatie van gemotoriseerd verkeer over de langzame fietsers in de hellingen, en het gebrek aan duidelijke signalisatie en herkenbaarheid van de fietsstraat worden benadrukt in onze evaluatie.
Conclusie Fietsstraten Zolder-Centrum
Wat is er al aangepast?
De Inakker staat bekend als een onveilige fietsstraat vanwege druk verkeer tijdens spitsuur, hoge snelheden van in- en uitrijdende auto’s, gevaarlijke as-verschuivingen en aanwezigheid van bussen. Fietsers moeten soms langzaam bergop en automobilisten negeren vaak het inhaalverbod, wat leidt tot stress bij fietsers en frustratie bij automobilisten. Dit veroorzaakt gevaarlijke situaties, zoals gemeld in onze oproep. De Inakker wordt beschouwd als de gevaarlijkste fietsstraat in de gemeente.
Om meer inwoners op de fiets te krijgen, moet er ook fietsvriendelijke infrastructuur zijn. Onze gemeente zet al jaren in op de veiligheid en het comfort van fietsers.
Gemeente Heusden-Zolder
Als Fietsersbond zijn we blij dat het fietsbeleid hoog op de agenda van ons gemeentebestuur staat, omdat fietsers een belangrijke rol spelen in duurzame mobiliteit. Ondanks de invoering van fietsstraten zien we echter dat de veiligheid van fietsers in Zolder-Centrum in het gedrang komt. Er zijn meer maatregelen nodig dan alleen fietslogo’s en verkeersborden om dit te verbeteren.
De fietszone rond de Leerplaneet vormt hierop een uitzondering, door zijn autoluwe karakter en nieuwe indeling. We hopen dat ons gemeentebestuur niet alleen onze bevindingen, maar ook de feedback van inwoners serieus neemt en concrete acties onderneemt voor veilige fietsstraten in Zolder en Heusden-Centrum.
